برداشتن لایه‌های پوست

برداشتن لایه‌های پوست سابقه عمل پیلینگ یا همان لایه‌برداری پوست به قرن‌ها قبل برمی‌گردد. مصریان باستان با استفاده از روغن و نمک و بعضی مواد خاص پوست خود را لایه‌برداری می‌کردند. هندیان قدیم نیز با استفاده از سنگ‌پا سطح پوست را تراش می‌دادند. در واقع مادربزرگ‌های ما نیز با استفاده از «سفیدآب» به صورت مکانیکی عمل پیلینگ را انجام می‌دادند. اما امروزه انواع کرم‌ها و لوسیون‌های لایه‌بردار با نام‌های مختلف وارد رقابت تجاری شده‌اند که به روش شیمیایی عمل لایه‌برداری پوست را انجام می‌دهند و در این میان جراحی پیلینگ نیز حرفهایی برای گفتن دارد... لایه‌برداری پوست به سه روش انجام می‌شود: پیلینگ شیمیایی مکانیکی و لیزری. در پیلینگ شیمیایی لایه‌برداری از سطح پوست با استفاده از مواد شیمیایی انجام می‌شود. کرم‌های حاوی مواد شیمیایی مثل آلفا هیدروکسی اسید ‌()AHA  و فنل و غیره امروزه در داروخانه‌ها و مراکز فروش لوازم آرایشی  بهداشتی عرضه می‌شوند که به صورت موضعی روی پوست مالیده می‌شوند و بتدریج پوست را پوسته  پوسته می‌کنند. به این ترتیب لایه‌های زیرین پوست تحریک شده و پوست‌سازی می‌کنند. لایه‌برداری مکانیکی بوسیله ابزارهای تراشنده پوست انجام می‌گیرد. در واقع دستگاهی به صورت چرخ دندانه‌دار و یا برس سیمی با سرعت می‌چرخد و طبقات پوست را می‌ساید. البته کرم‌هایی هم وجود دارند که عمل پیلینگ را به صورت مکانیکی انجام می‌دهند، یعنی ذرات شن‌مانندی دارند که با ماساژ سطحی روی پوست باعث سایش لایه سطحی پوست می‌شوند. لایه‌برداری لیزری نیز که در دهه اخیر با اوج گرفتن تب لیزر جایگزینی برای دو روش دیگر شده‌است با استفاده از لیزر دی‌اکسیدکربن صورت می‌گیرد. چرا لایه‌برداری‌ها پیشنهاد می‌شوند؟ متخصصان پوست به دلایل متفاوتی لایه‌برداری را به بیماران‌شان پیشنهاد می‌کنند. بنابراین تشخیص با پزشک شماست که انجام این روش را برای مراقبت از پوستتان توصیه می‌کند یا نه؟ بنابراین اگر در دوران جوانی زیاد جوش داشته‌اید و جای بعضی از آنها روی پوست شما باقی مانده است برای پاک کردن جای این جوش‌ها می‌توانید از پیلینگ استفاده کنید. برخی متخصصان پوست لایه‌برداری پوست صورت را برای درمان کک و مک و لکه‌های قهوه‌ای پوست که «ملاسما» نام دارند توصیه می‌کنند. پیلینگ قادر است در برطرف کردن چروک‌های سطحی به خصوص آنها که ناشی از در معرض آفتاب قرار گرفتن زیاد هستند و همچنین آسیب‌های دیگر پوستی ناشی از نور خورشید و ترمیم جای زخم یا سوختگی که به صورت سطحی و پهن باشد به بیماران کمک کند. پیلینگ سطحی برای باطراوت کردن و شاداب کردن پوست نیز به کار می‌رود. درواقع از بین بردن این لایه ها به این امید صورت می‌گیرد که سلول‌های تازه‌ ساخته‌شده عاری از عیوب قبلی مثل چین و چروک، جوش و لکه و این قبیل ضایعات باشد. تخریب پوست از سطح تا عمق باتوجه به اینکه در عمل پیلینگ چه ضخامتی از پوست تخریب می‌شود سه نوع پیلینگ می‌توان قائل شد. پیلینگ سطحی که تمام یا قسمتی از اپیدرم برداشته می‌شود، پیلینگ متوسط و پیلینگ عمیق که بیشتر ضخامت درم را تخریب می‌کند. پیلینگ‌‌های متوسط و پیلینگ عمیق که بیشتر ضخامت درم را تخریب می‌کند. پیلینگ‌های سطحی عوارض کمتر داشته و به مراقبت‌های ساده‌تری نیاز دارد و از طرفی تاثیرشان نیز کمتر است. ضمن آنکه چند جلسه تکرار آن لازم است. به هرحال تکرار پیلینگ سطحی نیز اثرات عمقی‌تری برجا می‌گذارد و عوارض خود را دارد. مساله قابل توجه در پیلینگ ظرافت پوست است. هرچه پوست نازکتر و ظریفتر باشد باید پیلینگ سطحی‌تری صورت گیرد و با احتیاط بیشتر همراه باشد. پیلینگ متوسط نسبت به نوع سطحی قوی‌تر است و کاربرد بیشتری دارد. درمان چروک‌های نه‌چندان عمقی، لکه‌های بارداری عمیق و آسیب‌های ناشی از آفتاب کاربردهای مناسبی برای پیلینگ متوسط هستند که البته نسبت به نوع سطحی درد و سوزش بیشتری دارد. در این نوع پیلینگ پوست حالت سوختگی پیدا می‌کند و قرمز می‌شود. روی پوست دلمه بسته می‌شود که بتدریج در عرض 1014 روز می‌ریزد. باتوجه به سمی بودن مواد شیمیایی که در پیلینگ متوسط به کار می‌روند جذب این مواد از راه پوست ممکن است سبب آسیب رساندن به کلیه و قلب شود و بنابراین این عمل نیاز به مراقبت‌های ویژه دارد. پیلینگ عمیق در اتاق عمل و تحت مراقبت‌های خاص انجام می‌شود و امروزه بجز در موارد نادر مانند بیماری‌های پوست صورت نمی‌گیرد. عوارضی که در کمین هستند مشابه هر عمل پزشکی دیگر، انجام پیلینگ نیز بدون عارضه نیست و احتمال مشکلات خفیف تاحدی برای آن وجود دارد. بنابراین برای به حداقل رساندن عوارض این عمل انتخاب روش صحیح و مراقبت‌های دقیق و به کار بستن تمامی توصیه‌های پزشکی ضروری است . در واقع کسانی که احتمال بهترین جواب و کمترین عوارض جانبی را داشته‌ باشند کاندیدای عمل پیلینگ هستند. مثلا افراد سفیدپوست نتیجه بهتری از پیلینگ خواهند گرفت و در افراد سبزه‌رو احتمال پیدایش لک‌های پوستی پس از پیلینگ وجود دارد که تدابیر خاص پزشک و رعایت توصیه‌های دقیق پزشک توسط بیمار را می‌طلبد. پس از پیلینگ تا 6 ماه باید از تابش نور مستقیم آفتاب دوری کرد و در صورت قرار‌گرفتن در معرض آفتاب از کرم‌های ضد آفتاب قوی استفاده کرد. اگر بیمار روزی 20 دقیقه در معرض آفتاب قرار گیرد، حتی در صورت استفاده از ضد کرم آفتاب هم ممکن است دچار لکه‌های پوستی شود به همین علت عمل پیلینگ را بیشتر برای پوست‌های سفید و روشن به کار می‌برند، حتی گاهی در افراد با پوست تیره لکه‌های روشن ایجاد می‌شود که ممکن است به صورت دائمی باقی بماند. قرمزی پوست به دنبال هر نوع پیلینگ نیز غیرقابل اجتناب است که با گذشت زمان کم‌کم برطرف می‌شود. در پیلینگ‌های سطحی معمولا یک ماه، پیلینگ متوسط دو ماه و پیلینگ عمیق سه ماه قرمزی پوست طول می‌کشد و در برخی افراد این قرمزی ممکن است تا مدت‌های طولانی پایدار بماند. شاید بدترین عارضه پیلینگ به‌جای ماندن «اسکار» یا همان جای زخم باشد که به دنبال پیلینگ‌های متوسط یا عمیق ممکن است ایجاد شود. البته این عارضه شاید با گذشت زمان و ماساژهای پوست بهبود پیدا کند ولی در مورد اسکارهای بدشکل باید دست به دامان لیزر یا داروهای مخصوص شد. یکی دیگر از خطرات پیلینگ خطر عفونت است که در صورت رعایت مراقبت‌های توصیه شده پزشک بندرت ایجاد می‌شود. گاهی به دنبال استفاده از مواد شیمیایی پیلینگ، مشکلات قلبی و کلیوی ممکن است ایجاد شود. غلظت بالای مواد شیمیایی بخصوص فنول در پیلینگ‌های متوسط و عمقی این خطر را ایجاد می‌کند. به طور کلی نباید فراموش کرد که نباید انتظار زیادی از این روش درمانی داشت چرا که پیلینگ نمی‌تواند اندازه منافذ پوست را کاهش دهد و حتی ممکن است موقتا منافذ پوست را گشادتر کند. افتادگی یا شلی پوست و چروک‌هایی که ناشی از شلی پوست هستند، نمی‌توانند با پیلینگ بهبود یابند. پیلینگ اسکارهای عمیق و لکه‌های عمیق پوستی و عروق سطحی گشاد روی پوست را نمی‌تواند به طور کامل برطرف کند. یک لا‌یه‌بردار طبیعی مواد لازم: ماست: 2 قاشق غذاخوری، رنده پوست پرتقال: 2 قاشق غذاخوری، آرد جوانه گندم: یک قاشق غذاخوری، روغن بادام: یک قاشق غذاخوری، آب پیاز: یک قاشق غذاخوری. تمام مواد فوق را مخلوط کرده و آن قدر به هم بزنید تا به شکل خمیر درآید و به صورت کرم آن را به تمام قسمت‌های پوست بمالید و با دو انگشت پوست خود را به صورت دورانی ماساژ دهید. پس از 10‌‌دقیقه پوست خود را با آب ولرم بشویید. این مخلوط تمیزکننده عمقی پوست است و لایه سلول‌های مرده روی پوست را برمی‌دارد و باعث نوسازی و ترمیم پوست شما می‌شود. دکتر شیرین فرجی گودرزی