حشره ساس بلای شهرنشینان

حشرات از قدیمی ترین ساکنان کره زمین به حساب می آیندکه از ۲۵۰ میلیون سال قبل روی این سیاره سکونت دارند، حشرات یکی از بزرگ ترین ناقلان بیماری های انسانی اند. خاطره تلخ بعضی از بیماری ها مانند تیفوس همگانی در جنگ جهانی که تعداد زیادی از جمعیت اروپایی شرقی را از بین برد فراموش نشده است. خطر طاعون، مالاریا و تب زرد از بین نرفته است، هنوز هم براثر بعضی از این بیماری ها جامعه بشری سالانه هزاران قربانی می دهد.

مهم ترین گونه موجود، ساس است. ۲ نوع ساس تخت و معمولی در منطقه گرمسیر و معتدل زندگی می کنند. بدن آنها مسطح است و به آسانی از شکاف درز های دیوار و تختخواب عبور می کنند. اندازه این ساس بین ۴ تا ۵ میلی متر است رنگ آجری و سطح بدن این حشره از کرک پوشیده شده، سر آن پنج ضلعی است و چشم درشت و سیاه رنگ دارد که با یک جفت شاخک چهاربندی به سر متصل می شود.

● از مشخصات زیستی این حشره

این گونه ساس ها معمولاً شب تغذیه می کنند و روزها خود را ماهرانه در شکاف ها و درزها مخفی می کنند. انسان بدون شک منبع اصلی خونخواری برای ساس های معمولی است و اگر به انسان دسترسی نداشته باشند به خوبی می توانند از حیوانات تغذیه کنند، ساس ها بعضی مواقع به تعداد خیلی زیاد در لانه مرغان، کبوتران و قفس موش ها تکثیر می شوند سگ ها و گربه ها نیز اغلب مورد حمله ساس ها قرار می گیرند. مقاومت ساس ها در مقابل گرسنگی فوق العاده زیاد است و در شرایط آزمایشگاهی توانسته اند آنها را بیش از یکسال بدون هیچ نوع غذا زنده نگه دارند.

● این حشره چه بیماری هایی را منتقل می کند؟

تحریکی که به وسیله گزش سا س ایجاد می شود، بدون شک بیشتر بستگی به حساسیت یا مصونیت شخصی دارد، تداوم گزش به طور دائم و بیش از معمول باعث کم خونی یا تحریکات عصبی، بی خوابی و ضعف عمومی می شود.

● چه طور می توان با این حشرات مبارزه کرد؟

به ۲ روش. نخست روش فیزیکی با موازین بهداشتی، نظافت خانه و محیط مسکونی و بهسازی محیط، بازسازی درها و پنجره های کهنه و رنگ آمیزی آنها، شست وشوی وسایل از قبیل پتو، انواع ملحفه به موقع با آب و دیگر روش شیمیایی، شامل سمپاشی با سموم فسفره پایروتیروئید زیرنظر کارشناسان.

حشرات دیگر چه بیماری هایی را منتقل می کنند؟

پشه آنوفل ناقل بیماری مالاریا است. مالاریای انسانی، بیماری است بومی و واگیردار که بصورت عفونت حاد یا مزمن همراه با تب و لرز، عرق متناوب و حملات کم خونی گاه با عوارض دیگر حتی کشنده ظاهر می شود. پشه آئودس نیز ناقل بعضی از عوامل بیماری زا مثل ویروس ها و عامل تب زرد و تب دانگ است.

● چگونه می توان با این نوع حشرات مبارزه کرد؟

۱) کاستن سرچشمه آلودگی بهترین راه است، این نوع مبارزه شامل هرگونه اصلاحات محیط و تغییرات فیزیکی در سطح زمین یا آب هایی است که پشه مراحل مختلف زندگی خود را در آنها می گذراند، با این کار محیط زندگی پشه به صورتی نامناسب و غیرقابل زندگی برای آنها در می آید. تغییرات فیزیکی در سطح آب ها و خشک کردن باتلاق ها و آب های راکد که معمولاً محل مناسب برای تخم گذاری و استراحت پشه ها است، این روش بهترین روش مبارزه با نوزاد پشه است.

۲) کنترل شیمیایی برای این روش چون چاه های فاضلاب خانه ها محل مناسبی برای تخم گذاری و پرورش پشه است، ریختن سموم ترکیبی در چاه های فاضلاب یکی از راه های مبارزه با پشه ها در مناطق مسکونی است. راه های دیگر محافظت فردی، استفاده از توری برای دریچه ها، پشه بند و استفاده از دورکننده هاست.

● آیا سوسک ها که در بسیاری از خانه های منطقه باعث آزار اهالی هستند، بیماری منتقل می کنند؟

وجود سوسک در خانه و اماکن عمومی نظیر حمام ها، مغازه ها و بیمارستان ها نشانه بی توجهی به پاکیزگی و بهداشت است. سوسک ها ناقل مکانیکی میکروب ها و انتشار بیماری هستند و به علت تغذیه از انواع موادغذایی و باقی گذاردن فضولاتشان در روی آنها و بوی ناراحت کننده ای که دارند از نظر بهداشت قابل توجه و اهمیت هستند.

● سوسک ها در انتقال عوامل بیماری به چه صورت عمل می کنند؟

این نوع حشره در انتقال عوامل بیماری به طور فعال و مستقیم نقشی ندارند با این حال به علت استفاده از موادغذایی و رفت و آمد در محیط های مسکونی ممکن است باعث انتقال عوامل بیماری زا شوند، سوسک مقداری از غذایی را که بلعیده پس از هضم بر می گرداند و مدفوع خود را نیز در همه جا پخش می کند که ممکن است انتقال دهنده غیرمستقیم عوامل بیماری زا باشد.

در فضولات و قسمت های مختلف بدن بعضی از سوسک ها مخصوصاً سوسک های خانگی، انگل ها و میکروب ها مشاهده شده اند. سوسک ها بوی نامطبوعی از خود خارج می کنند که مربوط به مایع روغنی شکلی است که از غدد آنها خارج می شود. عده ای از سوسک ها مواد سمی دیگری از خود دفع می کنند که زخم های جدی در بدن انسان ایجاد می کند مدفوع سوسک ها بیشتر به گلوله های کوچک و گاه شبیه به قطرات مرکب است.

● چه طور می توان با این حشره ناقل مبارزه کرد؟

۱) روش فیزیکی شامل رعایت موازین بهداشتی، جمع آوری و دفع صحیح زباله، بهسازی محیط، پوشاندن درزها و شکاف ها و رعایت مسائل بهداشتی و بهسازی محل زندگی است

۲) روشهای شیمیایی شامل، سمپاشی استفاده از سموم استاندارد و بهداشتی دارای ترکیبات فسفره ـ پایروتیروئید، زیرنظر کارشناسان نیز مفید است. منبع: از وبلاگ دکتر مهرداد حلوایی http://iranpest.blogfa.com