آیا تانکها مانند گذشته کارایی لازم را دارند و نقش تانک در جنگ ها

آیا تانکها مانند گذشته کارایی لازم را دارند و نقش تانک در جنگ های امروزی چگونه است ؟

اغلب تانک های امروزی در جنگ های بیابانی کاربرد دارند یعنی جایی که زاویه 360 درجه کاملا در دید باشد و در اغلب جنگها چه چریکی و کلاسیک کار اصلی را سرباز ها انجام میدهند و سالم ماندن تانک با وجود موشکهای پیشرفته که از فاصله های دور تانک را مورد اصابت خود قرار میدهند بستگی به قدرت مانور تانک دارد و چون از محدودیت تانک این است که تشکیل یک  هدف بزرگ میدهد قدرت مانوردهی نسبتاً پایینی در برابر موشکها و جنگ افزارهای پیشرفته کنونی دارد.

تانک برای اشغال و تصرف منطقه دشمن کارایی دارد اما باوجود این تجهیزات پیشرفته به راحتی می توان  گفت با تلفات بسیار زیاد .

جنگ در حال حاضر دارای 4 بعد است.

 زمین، دریا، هوا و  فضا.

 برای هر کدام از این بعدها هم سلاح خاص خودش لازم است. سلاحی که در دریا کارایی دارد لزوما در هوا کارایی ندارد و بالعکس.

تانک سلاح یا جنگ افزاریست  سنگین و با زره ضخیم که برای عبور از موانع بزرگ و نفوذ در خطوط پدافندی دشمن ساخته شده است. باید از یک تانک همین ها را انتظار داشت نه اینکه مثلا ماهواره بزند.

اگر در چهارچوب تعاریف بررسی کنیم تانک فعلاً کاربرد دارند و از پیکره سازمانهای نظامی منفک نخواهد شد. ممکن است در چند مورد عملیات خاص مثل جنگهای شهری یا جنگ در جنگل ، کارایی لازم را نداشته باشد ولی برای این جنگها هم تانکهای مناسب را می سازند

به هرحال اگر هم تانک از صورت کلاسیک خودش خارج شود  نیاز به ادوات زرهی از بین نخواهد رفت. همانطور که  زمانی سواره نظام جای کالسکه و عرابه را در جنگ گرفت یک زمانی زرهپوشها به میدان آمدند الان هم دوره تانکها است...

امروزه با وجود پیشرفتهای زیادی که بخصوص در بخش نیروی هوایی وهمچنین موشک های ضد تانک بخصوص روسی انجام گرفته تانک ها بیشتر هزینه برشده اند  تا سود آور

زیرا بدون حمایت نیروی هوایی در نبرد با قدرتی که نیروی هوایی دارد کار زیادی ازتانک ساخته نیست (حزب الله بدون نیروی هوایی باعث ضعف تانک مرکاوا شد)

نهایتا  سرمایه گذاریهایی که در بخش هواپیما های نظامی شده است  در بخش تانک صورت نگرفته است و بطور نسبی پیشرفتی که در بعد هوایی انجام گرفته بمراتب بیشتر از بعد زمینی بخصوص تانکهاست که دلایل خاص خودش دارد.

 با تجدید نظر کلی در مورد تانک، توسط کشور های قدرتمند(ابر قدرتها) با فناوری نانو می توان در آینده، تانک هایی با وزنی به مراتب کمتر و قدرت مانور و سرعت و انعطاف بسیار بالاتر و همینطور حجمی کمتر وشاید با اضافه کردن پدافندهای لیزری شاهد گونه جدیدی از ابرتانک ها ، نانو تانکها و یا ....باشیم

روس ها در نظر دارند تانکهای  تی 90 و تی 94 خود را آخرین نسل  تانک های ساخته شده در روسیه قرار دهند یعنی دیگر قصد تولید تانک را ندارند و بعد از بازنشسته شدن این تانک ها در  ارتش روسیه تانک وجود خارجی نداشته باشد .

البته این تانک ها به ماشین های زرهی پرتاب گر موشک های ضد زره یا تسلیحات دقیق زن تبدیل میشود که نوعی نفربر خواهند بود.

تانک ها یک مشکل دارند و آن هم محدودیت سرعت آنهاست.

هزینه ساخت تانک تقریبا یک میلیارد تومان تمام میشود.

از جمله سلاح های ضد تانک ، موشکهای دوش پرتاب هستند که باقیمتی خیلی کمتر از هزینه تانک ساخته شده و استفاده میشود

اگر بخواهیم  تانکی برای نسل بعدی بسازیم احتملا باید از  زرهی با  چند لایه ی قویتر استفاده کنیم که در این صورت  تانک ها هرچه محکم تر ساخته شوند سنگین تر و کند تر خواهند شد یعنی با ز هم  به نفع موشک مهاجم میشود که راحت بتواند تانک را شکار کند .

 تانکها کارایی خودشان را از دست خواهند داد و در این عصر ( قرن 21 )خیلی پر هزینه ظاهر میشوند واحتمالا در جنگهای اینده برای نفوذ در خط دفاعی دشمن از واحد های موشکی دقیق استفاده میشود و تانکها بعد از شکسته شدن خط وارد میدان میشوند و عملا در شکسته شدن خط کارایی لازم را ندارند در واقع  با تلفات بسیار بالا  شاید خط شکسته شود و تانک اولین چیزی باشد که وارد خطوط دشمن میشود ولی از خطر موشکهای دوش پرتاب در امان نخواهد بود.

بزرگترین دشمن تانکها موشکهای دوش پرتاب نیستند . هر وسیله جنگی یک  سری  جنگ افزار ضد خودش دارد  و بسته به مورد و نوع عملیات ممکن است یکی از این تسلیحات در

مقابلش خوب واکنش نشان دهد. مثلا خیلی از دوش پرتابها هستند که به زره تانکهای جدید اصلا کارساز نیستند.

این مورد در عملیات رمضان برای هوانیروز ایران که با تاو می خواست تی-72 های عراق را بزند کاملا آشکارشد. تاو از جلو به زره تی-72 کارگر نیست. پس بستگی دارد چه دوش پرتابی یا چه موشکی را بخواهیم روی چه تانکی استفاده کنیم.

2- تانکهای امروزی اصلا کند نیستند و با توجه به نیازهای میدان نبرد دارای سرعت خیلی خوبی هستند و از موانع به راحتی عبور می کنند. استفاده از زره های کامپوزیتی مثل زره چابهام که در تانکهای ام 1 آبرامز به کار رفته وزنشان را خیلی کاهش داده است.

3- تانکها را میتوان  به موشکهای زمین به هوا مجهز کرد که دربرابر هواگردها از خود دفاع کنند . یا هر گردان تانک را به چند سکوی متحرک پرتاب موشک سام مجهز کرد.

4-. در زمان جنگ جهانی اول هر دو طرف در گیر در جنگ یک مشکل بزرگ داشتند و آن هم  جنگهای خندقی بود.  خندقهای طولانی و پر از آشیانه مسلسل و توپ  به صورتی که هر تهاجم پیاده نظامی را باشکست مواجه می کرد. انگلیسی ها برای شکستن خطوط دفاعی آلمان یک  وسیله زرهی زنجیر دار اختراع کردند که اسمش را تانک گذاشتند. هدف از ساخت این وسیله این بود که بتوانند با کمترین هزینه و خطر از میدانهای موانع ساخت بشر مثل خندقها و گودالها و کانالها عبور کنند و در ضمن بتوانند بدون مشکل جواب آتش مسلسل های دشمن را بدهند. یعنی وظیفه اصلی تانک کمک به پیاد ه نظام در خط شکنی و ایجاد یک رخنه بود تا دیگر نیروها از این رخنه عبور کنند و وارد منطقه دفاعی حریف شده و دفاع حریف را از کار بیاندازند.

5- در فاصله بین دو جنگ جهانی دکترین های جنگ زرهی کامل تر شد و از ستونهای زرهی به عنوان یک پیکان که به عمق خاک دشمن نفوذ می کند یاد شد.

این تاکتیکها توسط گودریان ورومل در فرانسه و لهستان و در نهایت روسیه آزمایش شد و کارایی خو دش را نشان داد. در این زمان تانک فقط یک وسیله برای همراهی پیاده نظام نبود. تانکها باید به صورت یک جبهه زرهی وارد صحنه نبرد شده وبا یک نفوذ عمیق به خاک دشمن نیروهای آن را به چند قسمت تقسیم کرده و بعد هر قسمت را جداگانه پاکسازی می کردند. این خلاصه دکترین زرهی جنگ جهانی دوم بود که البته صحبت کردن درباره اش خیلی طولانی است.

6- تانکها در جنگهای اخیر کاملا موفق بوده اند ولی  باید دید چه تانکی در برابر چه تانکی؟

 در جنگ اول خلیج فارس تانکهای آبرامز آمریکایی ،تانک های تی-72  عراقی را نابود کردند.

 در آن زمان عراق چهارمین ارتش جهان از نظر تعداد و یکی از بزرگترین ارتشهای دنیا از نظر زرهی بود.

7- در جنگهای امروزی تانکها عناصر خیلی کندی نیستند و سرعت مناسبی دارند ولی باید دید که با چه تاکتیکی از آنها  استفاده خواهد شد. یعنی فقط سلاح مهم نیست. کسی که از سلاح هم استفاده می کند اهمیت دارد. در  جنگ 33 روزه لبنان تاکتیکهای اشتباه اسراییل سبب شد که نتواند از برتری زرهی خودش استفاده کند. یا به تعبیر دیگر، تاکتیکهای ضد زره مناسبی که  حزب الله بکارگرفت  برتری زرهی اسراییل را کاملا خنثی کرد و اسراییلی ها نتوانستند برای مقابله با حزب الله به سرعت کافی تاکتیکهای جدیدی جایگزین کنند.

8 - در انتها  ممکن است  تانکها  تغییر کنند یا کلا سلاح های دیگری وارد جنگ ها گردند ولی نیاز به عنصر «زرهی» در جنگهای مهم هیچ وقت از بین نمی رود.

- امروزه بر اساس نوع زره، موشک نابود کننده تانک ساخته شده وخواهد شد در نتیجه هیچ تاکتیکی نمی تواند مانع انحدام تانک شود .

3- تانکها هرچقدر هم که سبک تر ساخته شوند نمی توانند از موشک فرار کنند .

4- در کل تانکها شانس کمی برای در امان ماندن در برابر موشکها دارند و تکنولوژی و ساختمان امروزی آن ها، در برابر موشکها کاربردی نمی باشند.

5-  تنها راه برای آنها استفاده از سیستم هشدار و ضد موشک ، مانند یک هواپیما شاید پیشرفته تر از هواپیما چون: 1- قدرت مانور ندارند . 2- زمان عکس العمل شان بعلت فاصله کم باید سریع باشد .

وهمچنین تحولی در ساختار و نوع تجهیزات و یابایدتعریف دیگر برای ان داشته باشیم.

تانک ها هم ساختارشآن تغییر میکند و مناسب شرایط روز خواهند شد.

 قوای توپخانه ای نقش بیشتری پیدا خواهد کرد و تانک ها هم بیشتر خودکارتر شده  و کمتر به نفر احتیاج پیدا میکنند.

 اگر هم تانکهای امروزی از جنگ  خارج شوند نیاز به عنصر زرهی  از بین نخواهد رفت. حفاظت یکی از مشکل های اولیه نسل بشر در جنگ بوده و برای حفاظت انواع گوناگونی از ابزارها مثل زره و کلاهخود ساخته شده تا به تدریج وبا  تکامل به تانک رسیده است. از تانکها هم تکامل به چیزهای دیگری خواهد رسید .

موانع بزرگ مثل خاکریزها و خندقها و کانالهای آب عریض که عنصر پیاده نظام، به سختی از آنها عبور می کند.

برای اینکه ببینیم  سلاحی  در چه وضعیتی خدمت می کند به تاریخچه آن نگاه میکنیم.

وضعیت عنصر زرهی در جنگهای آینده

برای دفاع از تانک در برابر موشکها ،تانکها  به سیستمهای دفاعی فعال مجهز می شوند. سیستمهایی که شلیک موشک دشمن را به فرمانده تانک اخطار می دهد و به  وسیله  کامپیوتر بهترین راه مقابله با آن را بیان می کند. در ضمن زره  آهن جوشکاری شده نیست. انواع مختلفی از زره وجود دارد و هر نوع موشکی به هر نوع زرهی کارگر نیست. زره تانک آبرامز یک  نوع زره ساندویچی فوق العاده پیشرفته است که از لایه های گوناگون سرامیک و فلز و... تشکیل شده است  و فرمولش هم به کلی سری میباشد. همان طوری که موشکهای زمین به هوا نتوانستند هواپیماها رو از میدان بیرون کنند موشکها هم فعلا تانک را از جنگ دور نگه نمی دارند.

تانک ترمیناتور و زرهپوش رومانیایی ملی84 .امروزه  تانکها کم کم  از صورت سنتی خود  خارج می شوند و برای کارهای ویژه تانکهای ویژه ساخته می شود.

- در میدان نبرد زمینی هیچ وسیله ای جای خودروی زرهی را نمیتواند پر کند. حتی اگر این خودرو در برابر موشکهای ضد زره ، مینهای ضد زره ، بالگردهای شکارچی تانک و ... آسیب پذیر باشد باز نیاز به حفاظ زرهی وجود داشته و خواهد داشت.

2- در میدان نبرد و در برابر تجهیزات سنگین دشمن هیچ وسیله ای به مانند تانک نمیتواند پیشروی کند. یک سرباز حداکثر با سرعت 5 متر بر ثانیه یعنی 18 کیلومتر بر ساعت پیشروی میکند. نیاز به سنگرگیری دارد. نیاز به دقت دارد. نیاز به پوشش دارد. اما یک تانک با سرعت 15 متر بر ثانیه یعنی 54 کیلومتر بر ساعت بدون نیاز به سنگرگیری و توقف و پوشش پیشروی میکند. خسته نمیشود. زخمی نمیشود. فقط نابود میشود که فرقی با کشته سرباز  ندارد.

برای تانکهای امروزی  یک مشکل وجود دارد که اگر مرتفع گردد تانک مانند جنگ جهانی دوم یکه تاز نیروهای زمینی خواهد بود. مشکل موشکهای ضد زره است که به نوعی باید

مانع از اصابت آنها به تانک شد. اگر خطر این موشکها دفع شود دیگر تانک طعمه آسانی برای سربازان پیاده دشمن نخواهد بود.

یک حمله گسترده زرهی با آتش پشتیبانی سنگین مانع از عکس العمل سریع و صحیح نیروی پدافند شده و خطوط پدافندی خواهد شکست.

هنوز هم نیروی هوایی در نقش پشتیبان ظاهر میشود هنوز هم تانک بهترین وسیله برای همراهی و پشتیبانی از نیروی پیاده است.

 منبع:2007m.blogsky.com و military.ir

اگر خواهان صلحی آماده جنگ باش