مادر شدن ‌‌در‌‌ سایه بیماری ‌صرع

مادر شدن ‌‌در‌‌ سایه بیماری ‌صرع

صرع از بیماری‌های قدیمی و شایع بشر است و تنها در آمریکا 7ــ6 نفر از هر 1000 نفر دچار حملات تشنج مکرر که صرع نامیده می‌شود، هستند. به طور کلی میزان صرع در مردان 1/1 تا 5/1 برابر زنان است. تشنج در واقع نوعی اختلال در عملکرد مغز است که از ایجاد و انتشار امواج الکتریکی در مغز به صورت منتشر یا محدود ناشی می‌شود.

چه چیزهایی صرع را برمی‌انگیزند؟

گاه علت صرع وجود یک اختلال ساختمانی در مغز است، اما در اغلب موارد هیچ علت خاصی برای آن یافت نمی‌شود. در برخی از افراد مصروع، حملات تشنجی به دنبال یک محرک حسی مانند نورهای شدید و درخشان که در ثانیه 30ــ5 بـار چـشـمـک مـی‌زنـنـد مـثـل تـلـویـزیـون (تلویزیون‌هایی با فرکانس 100 هرتز به بالا)‌ و بازی‌های کامپیوتری رخ می‌دهد و در برخی دیگر هیچ عامل شروع‌کننده‌ای وجود ندارد. در صرع بدون منشأ، حملات ناگهانی را می‌توان در یکی از چندین علت شناخته شده جستجو کرد که شـامـل تومورهای مغزی، بیماری‌هایی که بر رگ‌های خونی مرکزی اثر می‌گذارند و انواع سموم است. علل متعدد دیگری نیز برای تشنج وجود دارد که یکی از آنها تب بالاست. (تشنج ناشی از تب)‌

با انواع مختلف صرع آشنا شوید

صرع بزرگ (تونیک ــ کلونیک)‌: شایع‌ترین نوع صرع است و زمانی رخ می‌دهد که مناطق حـرکتی مغز دچار عارضه شده باشد و اسـپــاســم‌هــای شــدیـد و بـی‌هـوشـی را دربردارد. قبل از آغاز حمله و غش به بیمار یک حالت درونی دست می‌دهد که می‌تواند به صورت یک تجربه بینایی یا بویایی باشد و بعد از چند لحظه بیمار بیهوش شده و سپس تمام ماهیچه‌ها منقبض و تشنج می‌کند، تنفس بیمار قطع می‌شود و رنگش نیز ممکن است کبود شود و در مرحله بعدی اندام‌ها تکان‌های مختصری می‌خورند. در خلال این مدت بیمار ممکن است زبانش را گاز بگیرد.

صرع کوچک (تشنج اسپانس)‌: در صرع کوچک مناطق حسی دستگاه عصبی مرکزی دچار آسیب می‌شود و در بین بچه‌ها شایع‌تر است که معمولا تشنج آنی است و یک لحظه به طول می‌انجامد. کودک بازی را متوقف کرده و ساکت می‌ایستد در حالی که یک حالت سستی و بی‌حالی در صورتش دیده می‌شود. رنگ پریده، چشمان خیره به یک نقطه و بی‌خبری از اطراف از علائم آن است.

از عـلـل این نوع صرع می‌تواند تومورها، حوادث، تصادف و ضربه‌های مغزی باشند. از نشانه‌های بارز صرع کوچک که می‌توان در کلاس درس مشاهده کرد، نحوه نوشتن املای دانش‌آموز است که ممکن است در حین حمله، دو یا سه خط از املاء را جا بیندازد از دیگر نشانه‌های آن خیره ماندن کودک و حالت ملچ و ملوچ کردن برای چند ثانیه است. پس از حمله علاوه بر رنگ پریدگی، سستی و بی‌حالی و احساس خواب به کودک دست خواهد داد

صـرع مـوضـعـی: هـمان‌طور که از نام آن برمی‌آید ناشی از امواج الکتریکی هماهنگ در قسمتی از قشر مغز می‌باشد و منجر به تظاهراتی حسی به صورت گزگز کردن و سوزن سوزن شدن یا تظاهرات حرکتی به صورت پرش یا حرکات ریتمیک یا سفتی عضلات یا تظاهرات ناشی از تحریک سیستم خودمختار به صورت احساس خاص در معده یا تظاهرات روانپزشکی مثل توهم یا هذیان می‌شود.

نگرانی‌های خانم‌های باردار مبتلا به صرع

بیش از 90 درصد خانم‌های باردار مبتلا به صرع، حاملگی موفقی را پشت سر می‌گذارند و فرزندان سالمی به دنیا می‌آورند؛ چرا که صرع یک بیماری قابل کنترل می‌باشد. برای زن مبتلا به صرع که قصد بارداری دارد، بهترین زمان برای بررسی وضعیت بیماری، قبل از ازدواج و تشکیل خانواده است؛ چرا که موارد زیادی باید مورد بحث و بررسی قرار گیرند. اغلب، بحث روی موضوع متمرکز می‌شود اولین موضوع مورد بحث این است که چگونه صرع طی بارداری روی نوزاد اثر می‌گذارد؟ و دومین موضوع مورد بحث پیرامون چگونگی اثر داروهای مصرفی روی نوزاد است. موضوع اول پیرامون نگرانی از صرع در طول بارداری است چرا که صرعی که سبب زمین خوردن مادر می‌شود نه تنها سبب آسیب به وی می‌شود بلکه به نوزاد نیز آسیب وارد می‌کند. این آسیب از جهت وارد آمدن ضربه به شکم مادر و همچنین عدم اکسیژن‌رسانی در طی تشنج است. چرا که تنفس مادر در حین تشنج دچار اختلال می‌شود و همین امر اثرات سوء بر جنین می‌گذارد.

اما درباره دومین موضوع باید گفت پزشکان همیشه سعی می‌کنند قبل از بارداری میزان مصرف دارویی فرد مبتلا به صرع را ساده و کم‌خطر نمایند که همین امر به کاهش امکان بـروز نـاهـنـجـاری‌هـای شـدید کمک می‌کند. پزشکان به زنان مصروع قبل از بارداری توصیه مـی‌کنند که فولات (اسید فولیک)‌ و مولتی ویتامین مصرف نمایند فولات ویتامینی است که در تشکیل سیستم عصبی مرکزی نقش مهمی ایفا می‌کند و بهترین زمان مصرف فولات قبل از بارداری است و مصرف آن باید در طی بارداری ادامه یابد.

باور عمومی که در این خصوص وجود دارد این است که فرد مصروع در طی دوران بارداری باید داروهایش را قطع کند که این به هیچ وجه صحیح نمی‌باشد، چراکه قطع خودسرانه دارو در طـول بـارداری نـه‌تـنـهـا خـطر بروز اختلالات مادرزادی را در نوزاد کم نکرده بلکه موجب افزایش خطر تشنج در مادر و شیوع اختلالات مادرزادی ناشی از آن در نوزاد می‌شود.

پس بهتر آن است که قبل از آن که فرد مبتلا به صرع باردار شود تحت نظر پزشک متخصص، داروی مصرفی را به دارویی کم‌خطر تبدیل کند که البته این کار بسیار حساس بوده و باید به آهستگی و با صبر و حوصله و زیر نظر پزشک متخصص انجام پذیرد و چنانچه به هر دلیلی دارو قبل از حاملگی تغییر نیافت، مصروع باید داروی قبلی را کماکان ادامه دهد.

یـکی از مسائل مهم دیگر که خانم باردار مصروع باید توجه بسیاری به آن کنند این است کـه خـواب منظم و کافی داشته باشد چراکه بی‌خوابی حالتی تحریک‌پذیر برای وی ایجاد می‌کند که احتمال ایجاد امواج الکتریکی نابجا در مغز می‌کند که ممکن است باعث تشنج شود. پس یک خانم باردار باید از خواب کافی برخوردار باشد.

به طور کلی، باید گفت از آنجا که احـتـمال ناهنجاری جنینی برای جنین خانمی که مصروع نیست 3ــ2 درصد است و برای جنین یک فرد مصروع 6ــ5 درصد است، پس نمی‌توان گفت که فرد مبتلا به صرع نباید باردار شود؛ چرا که تفاوت چندانی بین این دو گروه وجود ندارد.

دکتر رامین خطیب شهیدی