ماسک، از‌ آنفلوانزا جلوگیری می‌‌کند؟

اگر یک آنفلوانزای شدید و مقاوم شیوع پیدا کند، ماسک‌های کاغذی که در حال حاضر در تمام داروخانه‌ها در دسترس قرار دارند، قادر به حفاظت شما دربرابر ابتلا به این بیماری نخواهند بود.

این واقعیت ناامیدکننده‌ای است که محققان آن را اعلام کرده‌اند. در واقع باید گفت دلیل علمی مشخصی پشت این قضیه وجود ندارد. با این‌حال، محققان سخت در تلاشند تا پاسخی برای این پرسش بیابند که آیا استفاده از ماسک برای پیشگیری از ابتلا به آنفلوانزا مفید است یا نه؟

کتر مایکل بل، یکی از کارشناسان مرکز پیشگیری و کنترل بیماری های آمریکا می‌گوید:«ما نمی‌خواهیم مردم این ماسک‌ها را از سر بی‌میلی و برای رفع تکلیف استفاده کنند. در واقع توصیه عمومی پرهیز از مواجهه با بیماری است.» اما چنین چیزی عملاً غیرممکن است.

بنابراین مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها استفاده از یک ماسک ساده جراحی را در شرایط زیر توصیه می‌کند:

- در صورتی که شما کاملاً سالم هستید و باید در مکان های شلوغ و پر ازدحام رفت و آمد کنید.

- بیمار هستید و احتمال می‌دهید که ممکن است با یک فرد سالم، تماس نزدیک داشته باشید مثل اعضای خانواده.

- شما با فردی زندگی می‌کنید که بیمار است، گرچه بیماری در مراحل اولیه است و شما هم به ناچار باید بیرون از منزل رفت و آمد داشته باشید.

اگر هم شما فرد سالمی هستید که باید از یک بیمار پرستاری کنید، می‌توانید از یک ماسک گران‌قیمت که ضخامت بیشتر و فیلتر قوی تری دارد استفاده کنید؛ اما به خاطر داشته باشید ماسک هرگز نمی‌تواند جایگزین مراقبت های اولیه برای پیشگیری از ابتلا به آنفلوانزا شود. مراقبت‌هایی نظیر شستن دست و پرهیز از تماس با افرادی که دچار عفونت دستگاه تنفسی هستند.

دکتر جولی گربردینگ، مدیر مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها می‌گوید:«نگرانی ما بیشتر از بابت افرادی است که فکر می‌کنند ماسک یک وسیله جادویی است و می تواند جلوی انتقال هر نوع بیماری تنفسی را بگیرد. در واقع ماسک می‌تواند در حفاظت شخصی مؤثر باشد، اما اتکای صرف به آن، اشتباه است.»

نگاهی به پدیده جهش ویروس

امکان بروز همه‌گیری آنفلوانزا حتی در سطح جهان چندان دور از ذهن نیست؛ چرا که ویروس ایجاد‌کننده این بیماری به‌راحتی جهش پیدا می‌کند. به‌دنبال این جهش، ویروس دارای ویژگی‌هایی می‌شود که قبلاًَ انسان‌ها آن‌ را تجربه نکرده‌اند.

دانشمندان نمی‌توانند پیش‌بینی کنند که چه زمانی همه گیری جهانی بعدی آنفلوانزا از راه خواهد رسید. با این وجود، نگرانی‌ها با توجه به ظهور و گسترش آنفلوانزای مرغی در آسیا در حال افزایش است.

تهیه واکسن برای نوع جدید ویروس آنفلوانزا به چند ماه زمان نیاز دارد. بنابراین تا زمان آماده شدن واکسن، برای پیشگیری از بیمار شدن رعایت همان نکات ساده کنترل عفونت، باید در دستور کار جوامع مختلف قرار گیرد.

در توصیه‌های مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها روی دو نکته بیش از بقیه تأکید شده است:

1- پرهیز از حضور در مکان‌های شلوغ و پرجمعیت.

2- پرهیز از تماس نزدیک با افراد بیمار به جز در شرایطی که باید از یک بیمار پرستاری کنید.

آنفلوانزا به راحتی در فاصله حدوداًَ 2 متری از فرد بیمار به فرد سالم قابل انتقال است. متأسفانه طبیعت آنفلوانزا این گونه است که فرد در ابتدای بیماری اصلاًَ نمی‌داند که بیمار شده و تا قبل از شروع علایم آنفلوانزا، یعنی بدن درد بدن و عطسه و سرفه همچنان از خانه بیرون می‌رود و در تماس نزدیک با افراد سالم قرار می‌گیرد.

اما چرا استفاده از ماسک در فهرست مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها قرار ندارد؟

دکتر گربردینگ پاسخ می‌دهد:«ماسک می‌تواند جلوی برخی ذرات معلق حاوی ویروس که به واسطه عطسه و سرفه ایجاد می‌شود را بگیرد.

اما اینکه قطرات معلق بزرگ حاوی ویروس یا قطرات کوچک‌ کدامیک خطرناک ترند، چندان واضح نیست.

به علاوه ماسک‌های ساده جراحی فقط قطرات معلق بزرگ را فیلتر می‌کنند و ماسک‌هایی که فیلترهای قوی دارند، در دسترس همه قرار ندارند.»

به‌علاوه یکی از نگرانی‌های مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها، القای حس اعتماد به نفس و امنیت کاذب به مردم است، یعنی مردم به اشتباه فکر کنند که با زدن ماسک دیگر بیمار نخواهند شد یا کسی را بیمار نخواهند کرد؛ مثلاً یک بیمار به واسطه یک ماسک معمولی که درست هم روی صورتش قرار داده، به‌جای اینکه در خانه استراحت کند، سر از ایستگاه مترو در می‌آورد!

توجه به این نکته ضروری است که آنفلوانزا صرفاً از راه هوا منتقل نمی‌شود. فرض کنید بیمار هنگام عطسه یا سرفه دستش را جلوی دهان و بینی می ‌گیرد، بعد با همان دست دستگیره در یا میله اتوبوس را لمس می‌کند. حال اگر شما آن دستگیره یا میله را لمس کرده و سپس دست خود را به دهان یا بینی تان بزنید، در معرض همان عامل بیماری زا قرار گرفته اید. به‌نظر می‌رسد توصیه‌های مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها با توجه به تحقیقات جدیدتر در زمینه استفاده از ماسک، تغییر خواهد کرد.

دکتر بل پیشنهاد می‌کند:«اینکه فردی از داشتن چند عدد ماسک در منزل احساس راحتی خیال می‌کند، اصلاَ قضیه غیرمنطقی نیست، به‌شرطی که از آنها به‌ شکل صحیح و به جا استفاده کند.»

ترجمه: علیرضا آشوری

 CNN- 20 منبع: دسامبر 2007