سرطان پستان
مرکز تحقیقات سرطان انستیتو
کانسر
سرطان پستان یکی از مهمترین وشایعترین بیماریها در زنان است و
دانستن اطلاعات اساسی در این زمینه برای هر زنی اگرچه دچار این بیماری نیز نباشد به
دلیل شایع بودن و مهمبودن بیماری لازم است. قابل ذکر است که بیشتر تودههای پستان
سرطانی نیستند و درمان سرطان پستان همیشه به برداشتن پستان
منتهی نمیشود و در مراحل اولیه بیماری با درمانهای جدید شانس بهبودی واقعی وجود
دارد. سرطان پستان شایعترین علت مرگ زنان در محدوده سنی 35تا55 سالگی را تشکیل
میدهد. در هر سال یک تا دو مورد سرطان پستان در هر1000 زن به
طور جدید تشخیص داده میشود.
نسج پستان در مجاورت عضلات اطراف پستان قرار دارد
شناخت سیستم لنفاوی پستان از لحاظ تشخیصی و درمانی حائز اهمیت میباشد. تومورهای
پستان میتوانند از طریق سیستم لنفاوی گسترش یافته و به تمام بدن راه یابند و
درحقیقت سیستم لنفاوی راهی برای ارتباط لنف با عروق میباشد
خونرسانی به قسمتهای داخلی و مرکزی پستان توسط شاخههای شریانی انجام میشود
پستان دارای سیستم عصب دهی نیز میباشد.
علائم بیماریهای
پستان:شایعترین علامت و شکایتهای بیماری پستان که یک زن را به
مشاوره پزشکی ارجاع میدهد احساس توده درپستان، ترشح با خونریزی ازنوک پستان و درد
پستان میباشد و در صورت مشاهده این علائم وتغییرات باید به پزشک مراجعه نمود اگر
چه خیلی از این موارد سرطانی نخواهد بود.
علائمی که
ممکن است درسرطان پستان ظاهرشوند:•توده در پستان( شایعترین
علامت)
•تغییر در اندازه یا شکل پستان
•به داخل کشیده شدن یا برگشتن نوک
پستانها
•قرمزی وجوش در اطراف نوک پستان
•خونریزی یا ترشح از نوک
پستان
•کشیده شدن پوست پستان
•تورم و احساس توده در زیر بغل
•وریدهایی
واضح روی پستان
•زخم پوست پستان
•علائم تومورهای ثانوی در جاهای
دیگر
•تورم بازو
•درد
شایعترین مسائل پستانی در زنان ،
بیماریهای خوش خیم پستان می باشد:
طبقهبندی بیماریهای خوشخیم
پستان:1-آنومالیهای تکامل طبیعی و برگشت آنها
2- درد، پستانهای
تودهای
3- توده خوشخیم غدد شیری
4- پستان (فیبروآدنوم)
5-
کیستها
6- اکتازی داکت ( ترشح مایع زرد و چسبناک)
7- هایپرپلازی این تلیال
(رشد زیاد سلولهای پستان)
8- تومورهای خوشخیم دیگر
9- لیپوم (تومور
چربی)
10- پاپیلوم داکت ( ترشح مایع زردوخون)
11- التهابها وعفونتها
12-
تومورها
13- اوریون
14- شیردهی
15- کالاکتوسل (نوعی کیست در
بارداری)
16- نکروز چربی
17- بیماریهای مادرزادی
18- نوک پستانهای
فرورفته
19- پستانهای اضافی، نوکهای اضافی پستان
20 – بیماریهای
غیرپستانی
21- مشکلات پوستی وکیستهای سباسه
22- بیماریها واختلالات قفسه
سینه
علت وعوامل ایجاد:تحقیق در زمینه علل سرطان پستان مهم
میباشد زیرا با یافتن آنها هم درمان و هم پیشگیری ممکن میگردد که منجر به شناسایی
زنان در معرض خطر و استراتژیهای پیشگیری وغربالگری برای کشف زودرس بیماری میگردد
و نتایج بدست آمده قادر است تغییر در فاکتوریهای محیطی که
مسئول ایجاد بیماری شناخته شدهاند بدهد و تحولی در نوع زندگی زنان ایجاد شود که
کاهش ریسک ابتلا به بیماری را در آنان باعث میشود.
فاکتورهای
خطر:1- سابقه سرطان پستان در سمت مقابل
2- سابقه خانوادگی سرطان
پستان (بستگان درجه یک)
3- نولی پاریته (نداشتن زایمان)
4- یائسگی بعد از 55
سالگی
5- بالا بودن سن (سن بالاتر از 35 سال)
6- اختلاف جغرافیایی ( جهان
غرب)
7- اثرات هورمونی
8- سرطانهای دیگر
9- رژیم غذایی ( چربی و
گوشت)
10- چاقی
11- الکل
12- بیماریهای خوشخیم پستان
13-
ویروسها
14- تابش اشعه یونیزان
15- نوع بافت پستانی
16- شخصیت (
مضطرب)
17- مصرف استروژن ( داروهای استروژنی)
18- منارک زودرس ( شروع قاعدگی
زودتر از موعد)
19- اولین حاملگی بعد از 25 سالگی
کشف اولیه و
زودرس سرطان پستان:توموری که باسایز کوچک تشخیص داده میشود بیشتر
قابل درمان است و شانس بقای عمر را بالا میبرد. زنان باید هرگونه علائم جدید که در
پستانهایشان مشاهده میکنند در اسرع وقت به پزشک گزارش
نمایند.
پیشگیری:به استفاده از معیارهایی که بتوان
فاکتورهای خطر شناخته شده در توسعه و پیشرفت یک بیماری را تغییر داد پیشگیری اولیه
اطلاق میگردد. یک شیوه برتر، سعی در پیشگیری از تکامل بیماری است که پیشگیری
ثانویه نامیده میشود. پیشگیری ثانویه در مورد سرطان پستان
عبارت است از غربالگری پستان به منظور کشف و درمان سرطان در اسرع وقت تا خطر انتشار
بیماری و مرگ را کاهش دهد.
غربالگری :
غربالگری به این معنی است که
درجمعیت زنان سالم، حتی قبل از آن که هرنوع علائمی درپستان تظاهر کند بتوان با
انجام آزمایشات و معاینه، تغییرات غیر طبیعی را کشف نمود و تصمیمات لازم را جهت
درمان بکار گرفت. روشهای غربالگری عبارتند از :
1-ماموگرافی سالانه درزنان 40 ساله ومسنتر
2-معاینه پستانها توسط زنان به
صورت ماهیانه ازسن 20سالگی (بهترین زمان معاینه پس از قاعدگی و پیش از تخمکگذاری
است یعنی بین پاک شدن از خونریزی تا14 روز مانده به قاعدگی بعد)
3-معاینه
بالینی پستان توسط پزشک در زنان 20 تا40 ساله، هرسه سال و در زنان مسنتر از 40 سال
، هرسال
انواع روشهای درمان: درمانهای متفاوتی برای
سرطان پستان وجود دارد:
- جراحی
- پرتو درمانی
- درمان کمکی (هورمون
درمانی- شیمی درمانی)
1- جراحی: •جراحی محافظتی
پستان:
درمان قطعی پس از صحبت کردن بیمار با پزشک و در نظر گرفتن یک سری از
فاکتورها مثل اندازه توده نسبت به اندازة پستان، محل تومور، مرحله و درجة تومور و
تمایل بیمار در پذیرفتن درمانهای اضافی به همراه جراحی مشخص میگردد.
اغلب
تومورهای کوچک که طی برداشتن قسمتی از بافت پستان خارج میشوند اثر قابل توجهی روی
ظاهر پستان نمیگذارند و جای برش پوستی بر پوست جزئی خواهد بود اما در مورد
تومورهای بزرگ بخصوص اگر یک قسمت کامل پستان، برداشته شود ممکن
است از دست دادن واضح بافت پستان نمایان شود.
برداشتن پستان
(ماستکتومی):
ماستکتومی به خارج کردن کامل بافت پستان که در برگیرندة
پوست روی پستان همراه با نوک پستان و آرئول (هالة اطراف پستان) نیز میباشد، اطلاق
میگردد.
تنها در ماستکتومی زیر پوستی میباشد که پوست پستان بدون عیب و به
صورت دست نخورده روی پستان در حالی که بافت پستان خارج میشود
میماند.
1-ماستکتومی ساده یا کامل: این عمل شامل برداشتن تمام نسج پستان که به
طرف زیر بازو کشیده میشود و نوک پستان و هاله و پوست اطراف آن
میباشد.
2-ماستکتومی نسبتاً وسیع: علاوه بر بافت های پستان که در جریان
ماستکتومی ساده برداشته میشوند یکی از عضلات جدار قفسة سینه و قسمتهای کوچک و
بزرگ عضلاتی که از زیر بغل میگذرند و از دندهها به سمت لبة شانه کشیده میشوند،
برداشته میشوند.
3-ماستکتومی کاملاً وسیع: علاوه بر
ماستکتومی نسبتاً وسیع غدد لنفاوی نیز برداشته میشود.
•برداشتن غدد لنفاوی:
در حال حاضر عقیده بر این است که درگیری
غدد لنفاوی (یعنی درنمونه برداری از غدد سلول سرطانی مشاهده شود) علامتی بر گسترش
بیماری در سراسر بدن می باشد. برداشتن جراحی ممکن است که برای بهبود علائم و تسکین
آن مفید باشد اما الزاماً اثری در جهت افزایش بهبودی و درمان
ندارد.
2-اشعه درمانی (پرتو درمانی)پرتو درمانی یا درمان
تشعشی اغلب پس از جراحی برای سرطان پستان جهت از بین بردن موضعی سلولهای سرطانی
بکار میرود که طی آن اشعه به ناحیه ای از پستان تابیده میشود و باعث کاهش خطر عود
میشود.
3-درمان کمکی هدف از این درمان انهدام سلولهای
سرطانی است که از پستان خارج و در نقاط دیگر بدن انتشار یافتهاند و هدف از درمان
کاهش خطر رشد ثانویه در سایر نقاط بدن میباشد که به دو روش صورت
میگیرد.
•هورمون درمانی
•شیمی درمانی
شیمی درمانی: از داروهای ضد سرطان
شیمی درمانی به منظور پیدا کردن و از بین بردن سلولهای سرطانی در سرتاسر بدن
استفاده می شود. این داروها اغلب پس از جراحی سرطان در افراد پرخطر که احتمال
انتشار سلولهای سرطانی به خارج از پستان قبل و بعد از تشخیص
تومور میرود به کار برده میشود. درمان بیشتر در زنان قبل از یائسگی به کار میرود
بخصوص کسانیکه تومور مهاجم و یا غدد گرفتار در زیر بغل دارند.
4- تخریب
تخمدانها:تخریب تخمدانها باعث افزایش بقای عمر در 30% موارد و کاهش
عود بیماری در 35% موارد میشود.
روشهای درمان سرطان پستان منتشر شده
(متاستاتیک)
مواردی که هورمون درمانی به کار
میرود:1-بیماری مثبت از لحاظ گیرنده استروژن
2-متاستاز به
غدد لنفاوی، پوست، استخوان
3-بیش از 2 سال از پایان درمان کمکی گذشته
باشد.
4-پیشرفت بیماری بعد از مصرف داروهای رده اول و دوم شیمی درمانی
انهدام تخمدان در زنان قبل از یائسگی با تاموکسیفن و در زنان یائسه با داروهای
دیگر شیمی درمانی انجام میشود.
اثرات جانبی روش های درمان:
•اثرات جانبی جراحیهای سرطان پوستان: معمولاً متعاقب
جراحی مشکلات و عوارضی دراطراف ناحیة برش جراحی شامل کوفتگی، عفونت زخم، تورم و عدم
بهبود سریع اسکار مشاهده میشود. اگر بیمار حوالی زمان جراحی تحت شیمی درمانی قرار
بگیرد معمولاً عفونت زخم تا چندین هفته به طول میکشد.
در
تمام اشکال ماستکتومی درجاتی از ضعف حرکات شانه وجود دارد که پس از عمل جراحی با
ورزش بهبود مییابد. تورم بازو در اثر تجمع مایع لنف جائی که غدد لنفاوی و عروق
لنفاوی برداشته می شوند با دچار ضایعه می شوند میتواند درد زیادی ایجاد کند و نیاز به درمان دارد (این موارد کمتر شایع هستند). گاهی اوقات
اختلالاتی در اعصاب دو عضله زیر بازو در جریان جراحی وسیع ایجاد میشود که منجر به
عدم تعادل و پرش شانه میشود.(این موارد نادر است)
•
اثرات جانبی پرتو درمانی:
1-نیاز به مراجعات منظم و مکرر به
بیمارستان خسارتی برای بیمار محسوب میشود و ناراحتی که متعاقب این روند حاصل
میشود منجر به خستگی مفرط بیمار میگردد.
2-احساس بیماری و حالت تهوع
3-حساسیت پوستی
4-تیرگی پوست و خارش وسوزش
5- سرفههای خشک و تنگی نفس
پیشگیری از این عارضه: اغلب ایده خوبیست که برای این بیماران پس از برگشت از
بیمارستان استراحتی ترتیب داده شود تا حتیالامکان از حالت دستپاچگی و خستگی آنها
ممانعت به عمل آید.
• اثرات جانبی شیمی درمانی:
ممکن است بعضی از داروها به سلولهای سالم بدن نیز صدمه بزنند
پس باید. پس از هر دوره درمان فرصتی جهت بازگشت به حالت طبیعی به شخص داده شود که
معمولاً این زمان در نظرگرفته میشود.
یک آزمایش خون قبل از هر دوره درمان جهت
کنترل سطوح سلولهای سفید خون انجام می شود، تا مقاومت بدن در مقابل عفونت تعیین شود
و تحت تاثیر آن قرار نگرفته باشد.
عوارض جانبی دیگر: خستگی ،تهوع، ریزش موی سر،
زخمهای دهانی ،بیاشتهایی، اسهال و با ترکیبی از اینها، توقف قاعدگی ، نازایی
پیشگیری: شستشوی دهان، ضد استفراغ ، کلاه گیس
درمان شیمی درمانی باعث 28%
کاهش عود و16% کاهش میزان مرگ سالیانه میشود.
|
|
رادیوتراپی (سرطان پستان)
درمان
با رادیوتراپی به تمام خانمها پس از لامپکتومی بدون توجه به اندازه تومور
داده می شود . همچنین پس از ماستکتومی رادیوتراپی انجام می شود . این در
صورتی است که تومور بزرگی برداشته شده باشد یا سرطان به غدد لنفاوی انتشار
یافته باشد . رادیوتراپی معمولاً یک ماه پس از جراحی شروع می شود و 5 روز
در هفته به مدت 6 هفته انجام می شود . هدف از این کار نابودی سلولهای
سرطانی باقی مانده پس از جراحی است .
درمان دارویی
تومورهای
حساس به استروژن معمولاً به درمان دارویی که عمل استروژن را بلوک می
نمایند ، پاسخ می دهنند . در صورتیکه شیمی درمانی اغلب برای تمام تومورها
موثر است .
تاموکسی فن tamoxifen از
اثرات استروژن جلوگیری می نماید . در نتیجه تومور کوچکتر شده و رشد سریعی
نخواهد داشت . تاموکسی فن معمولاً حداقل 5 سال استفاده می شود. این دارو
همچنین در جلوگیری از سرطان پستان در خانمهایی که خطر ابتلا در آنها
بالاست مؤثر بوده است . شیمی درمانی شامل استفاده از داروهای ترکیبی است
که سریعاً تقسیم سلولهای سرطانی را نابود می سازد . درمان معمولاً در
فاصله4-3 هفته در یک دوره 6-4 ماهه انجام می شود . در اغلب موارد شیمی
درمانی پس از جراحی انجام می شود . این داروها می توانند سلولهای طبیعی را
نیز بکشند ، نظیر سلولهایی که داخل دهان را می پوشانند . ریزش مو و زخم
دهان از عوارض جانبی شایع این داروهاست .
درمانهای ترکیبی
خانمها
مبتلا به سرطان پستان ممکن است درمانهای رایج تکمیلی را با سایر درمان ها
انتخاب نمایند ، نظیر ریلکسیشن ، مدیتیشن یا طب سوزنی . این درمان ها
نباید بعنوان راه اصلی درمان رایج مورد توجه قرار گیرند . در صورتیکه فرد
درمانهای مکمل را در نظر بگیرد باید با پزشک مشورت نماید . ممکن است در
کنار آمدن با سرطان مفید باشد .
پیش آگهی
در
صورتیکه سرطان پستان قبل از انتشار به سایر قسمتهای بدن تشخیص داده شود،
درمان احتمال موفقیت بیشتــــــــری داشتـه و احتمال عـــــود مجدد
کمتـــر می شود . ترکیب درمان دارویی با جراحی شانس زندگی طولانی را
افزایش بخشیده است .
بدنبال
درمان ، بیمار آزمایشاتی را دنبال خواهد نمود و با پزشک بطور مرتب در تماس
است . ماموگرافی مرتباً جهت کنترل عـــــود مجدد بیماری انجام خواهد گرفت
. حدود یک چهارم خانمهای درمان شده پس از 5 سال عـــــود مجدد دارند .
سرطان ممکن است نزدیک محل اولیه تومور عود نماید یا در سایر نواحی ایجاد
شود . هر عود مجددی نیاز به درمانهای بیشتری دارد . حدود 70% خانمهایی که
در مراحل اولیه سرطان ، درمان شده اند طول عمری حدود 10 سال یا بیشتر
دارند .
