شیوه‌ای نامناسب برای زایمان سزارین

شیوه‌ای نامناسب برای زایمان سزارین

تعداد سزارین‌های غیرضروری که به درخواست مادران انجام می‌شود رو به افزایش است. علت این سزارین‌ها تنها علل پزشکی نیست، بلکه علت‌های اجتماعی، فرهنگی و روانی نیز در آن دخیلند. با وجود پیشرفت‌های زیاد درزمینه بی‌هوشی و جراحی همچنان میزان ابتلا و مرگ و میر در سزارین‌های انتخابی نسبت به زایمان طبیعی بیشتر است. در واقع سزارین بدون علت پزشکی که سزارین انتخابی یا سزارین به خواست مادر نیز نامیده می‌شود، توانسته به یکی از بحث‌های همیشگی برای انتخاب روش زایمان تبدیل شود.

 این روش جراحی فقط 100 سال قدمت دارد، اما توانسته است از یک روش خطرناک که فقط هنگام مرگ جنین برای حفظ جان مادر انجام می‌شد به یک روش ایمن برای اطمینان از حفظ جان مادر و نوزاد تبدیل شود. به طوری که بعضی از مادرها به انتخاب خود سزارین را برای زایمان انتخاب می‌کنند. تغییری که در نسبت فایده به زیان در سزارین در مقایسه با زایمان طبیعی رخ داده است موجب شده که مردم با ترس کمتری به سراغ سزارین بروند. در یک مطالعه 31 درصد پزشکان زنان لندن عنوان کرده‌اند که برای خودشان روش سزارین را ترجیح می‌دهند و 69 درصد آنان وقتی با زنی مواجه می‌شوند که درخواست سزارین دارد با وی موافقت می‌کنند.

علت انتخاب سزارین توسط مادرها

زنانی که خواستار سزارین هستند، این طور احساس می‌کنند که انتخاب سزارین از همه جهت به نفعشان است. اما بیشترین افراد درباره سزارین اطلاع زیادی ندارند و بیشتر تصمیم‌گیری‌ آنها برپایه شنیده‌هاست. محافظت از عضلات کف لگن از علل شایعی است که موجب انتخاب سزارین می‌شود. این باور که زایمان خواه و ناخواه موجب آسیب عضلات کف لگن می‌شود و این که سزارین به طور موثری از رخداد بی‌اختیاری، پایین افتادگی عضلات لگن و اختلال در روابط جنسی جلوگیری می‌کند، بیشتر به فرهنگ فرد و فشارهای اطرافیان بستگی دارد. در بعضی از کشورها مانند برزیل این موارد موجب شده است که میزان سزارین در بعضی از بیمارستان‌های خصوصی به بیش از 80 درصد برسد. علت اختلالات عضلات ناحیه کف لگن پس از زایمان همچنان مورد بحث است و بعضی علت آن را خودحاملگی می‌دانند نه فرآیند زایمان. از دیگر علل انتخاب سزارین مشغله‌های شغلی مادران است. کسانی که شاغل هستند ترجیح می‌دهند از سزارین استفاده کنند تا بتوانند زمان مرخصی خود را برنامه‌ریزی کنند. البته این نمی‌تواند دلیل اصلی استفاده مادران از سزارین باشد. زیرا بیشتر زنان باردار از خطر جراحی آگاهند. فرآیند دردهای حین زایمان و تولد نوزاد عامل دیگری است که موجب ترس مادران می‌شود. بخصوص مادرانی که زایمان اولشان است و هیچ تجربه قبلی از زایمان ندارند. در گروه کوچکی از زنان ترس از زایمان و تولد نوزاد آنقدر شدید است که تبدیل به حالتی به نام توکوفوبیا می‌شود. این افراد بشدت درخواست سزارین دارند. توکوفوبیا گاهی اوقات ناشی از سوءاستفاده جنسی کودک یا مادر یا تظاهری از افسردگی است. توکوفوبیای ثانویه می‌تواند به علت زایمان قبلی ناخوشایند ایجاد شود.

سزارین و مادران

آیا زایمان طبیعی از سزارین مطمئن‌تر است؟ از روی شواهد و قرائن و مدارک محرمانه بریتانیای کبیر و گزارش 3 ساله مرگ مادران در انگلستان،اسکاتلند و ولز، مرگ و میر ناشی از سزارین انتخابی 3 برابر بیشتر از زایمان طبیعی بوده است. زایمان طبیعی میزان ابتلای کمتری به همراه دارد و در صورت ابتلا، طول دوره بهبودی کوتاه‌تر است. خونریزی، عفونت، کاهش حرکات روده، آمبولی ریه و سندرم مندلسون بعضی از عوارض سزارین هستند.

شیوع برداشتن رحم به سبب خونریزی به دنبال سزارین 10 بار بیشتر از زایمان طبیعی است. آمبولی ریه از علل مرگ مادران در کشورهای پیشرفته است که به دنبال سزارین بیشتر دیده می‌شود. حتی در صورتی که ایجاد لخته در سیاهرگ‌ها و کنده‌شدن آن موجب مرگ نشود، موجب ابتلا می‌شود که خود بررسی‌های تکمیلی، بستری در بیمارستان و درمان ضدانعقادی طولانی‌مدت را می‌طلبد. ابتلای طولانی مدت به صورت چسبندگی یا پارگی مثانه می‌تواند حاملگی‌های بعدی را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین شواهدی مبنی بر کاهش باروری، افزایش خطر حاملگی‌های خارج رحمی و جفت سر راهی متعاقب سزارین در حاملگی‌های بعدی وجود دارد.

یکی از فوایدی که به سزارین اختصاص داده می‌شود، حفاظت‌ از ماهیچه‌های کف لگن است. بدیهی است که بین حاملگی و اختلالات کف لگن ارتباط وجود دارد که می‌توان به بی‌اختیاری مدفوع و ادرار و افتادگی روده اشاره کرد. یافته‌های سونوگرافی نشان می‌دهد آسیب‌ اسفنکتر مقعد در 33 درصد موارد به دنبال زایمان طبیعی دیده می‌شود. این موضوع موجب توصیه برخی از پزشکان زنان به انجام سزارین می‌شود. هر چند این تفکر در ابتدا منطقی به نظر می‌رسد، شواهد نشان می‌دهد سزارین نیز نمی‌تواند مانع آن شود. بیشتر ضعف عضلات کف لگن از حاملگی ناشی می‌شود. بی‌اختیاری ادرار به طور شایع در دوره حاملگی شروع می‌شود و بندرت پس از تولد نوزاد ادامه می‌یابد. در جمعیتی از زنان که سزارین شده باشند، ‌فقط افرادی نسبت به بی‌اختیاری ادرار ایمن هستند که تنها یک فرزند دارند. با تکرار سزارین اثر حفاظتی آن نیز از بین می‌رود و بیش از یک‌سوم زنانی که 3 بار سزارین شده‌اند، دچار بی‌اختیاری استرسی می‌شوند. در یک مطالعه شیوع بی‌اختیاری مدفوع 6 درصد در طول حاملگی و 5/5 درصد بعد از زایمان است که نشان می‌دهد بیشتر علل آن به دوره حاملگی مربوط می‌شود. نشان داده شده است زایمان با استفاده از وسیله‌هایی مانند فورسپس، زایمان‌های طول کشیده، آسیب‌های عصبی همراه و اپیزیوتومی‌های بی‌دلیل از مقصرهای واقعی آسیب‌های کف لگن هستند. راهبردهایی که به منظور جلوگیری از این فاکتورها باشند، اثر بیشتری در جلوگیری از بی‌اختیاری نسبت به افزایش میزان سزارین دارند.

سزارین و نوزادان

باور عموم این گونه است که سزارین انتخابی برای نوزاد بی‌خطر است. از طرفی تعداد پزشکان زنان و مادرانی که سزارین را عامل موثری در جلوگیری از مرگ نوزاد می‌دانند در حال افزایش است. این باور از آنجا نشات می‌گیرد که به طور متوسط یک مرگ داخل رحمی بین هفته 38 و زایمان از هر 600 حاملگی رخ می‌دهد. این میزان از مرگ داخل رحمی قابل پیشگیری نیست، زیرا علامت ندارد. طرفداران سزارین انتخابی عنوان می‌کنند که سزارین در هفته 38 از این مرگ‌های داخل رحمی جلوگیری می‌کند. حتی اگر قبول کنیم که خطر از دست دادن نوزاد در سزارین کمتر است، خطر ابتلای کودک را نمی‌توان نادیده گرفت. سندرم دیسترس نوزادی و افزایش تعداد تنفس گذرا به دنبال سزارین بیشتر دیده می‌شود. سزارین‌های انتخابی براساس روز پیش‌بینی شده برای زایمان انجام می‌شود و اگر این روز با اطمینان ناکافی تخمین زده شود، موجب سزارین پیش از موعد شده و عوارض تنفسی نوزاد را به همراه دارد. بحث بر سر سزارین و زایمان طبیعی مفصل است، اما انتخاب نهایی به عهده پدر و مادر است. بهتر است این انتخاب با آگاهی و بررسی جوانب صورت گیرد تا از رسیدن صدمات احتمالی به مادر و نوزاد تا حد امکان جلوگیری شود. پزشکان زنان همواره خطرات سزارین را پیش از عمل یادآوری می‌کنند و والدینی که می‌خواهند فرزندشان با سزارین متولد شود، باید به انجام عمل رضایت دهند حتی اگر عمل به نفع آنها باشد. بنابراین در انتخاب خود دقت کنید!

دکتر امیر شیروانی