چشمهایی که از بهار گریزانند

چشمهایی که از بهار گریزانند
برای خیلی‌ها آمدن بهار جدا از این‌که نوید بخش تازگی و زیبایی است معنای دیگری نیز دارد و آن هم شروع دوباره قرمزی و خارش‌های شبانه چشم‌هاست که هر ساله در چنین روزهایی به سراغ افراد می‌آید و آرامش چشم‌هایشان را در یک چشم بر هم زدن از آنها می‌گیرد. 


در این میان خیلی‌ها از خود می‌پرسند نقش بهار در شروع مشکلات چشمی‌در این فصل از سال چیست؟ پاسخ این سوال در مکانیسم پیچیده سیستم ایمنی بدن انسان نهفته است که یاد گرفته در مقابل عوامل خارجی و محیطی واکنش از خود نشان دهد و گمان کند همه عوامل خارجی می‌توانند برای بدن مضر باشند؛ از این رو باید آنها از بین برد و در حقیقت برای بعضی‌ها هم بهار همین معنا را دارد و بدن انسان و مخصوصا چشم‌ها با این فصل میانه خوبی ندارند و با آمدن آن کمر همت می‌بندند که با آن با تمام قوا مقابله کنند. 

گلچینی از عوامل آلرژیک

آنچه که در بهار به وقوع می‌پیوندد رها شدن حجم عظیمی ‌از گرده‌ها و ترشحات گیاهانی است که با شروع این فصل جان تازه می‌گیرند و زندگی را از نو آغاز می‌کنند و دقیقا صورت مساله ما از همین نقطه آغاز می‌شود. این ترکیبات آزاد شده در فضا در برخی افراد سبب ایجاد و شکل‌گیری واکنش‌هایی در بدن آنها می‌شود که مسوولیت همه این واکنش‌ها بر عهده سیستم ایمنی فرد می‌باشد. به طور کلی سیستم ایمنی با تلقی کردن این ترکیبات آزاد شده در فضا به عنوان ترکیباتی مضر برای بدن باعث ایجاد واکنش‌های تدافعی می‌شوند که نتیجه آن بروز بیماری است. 

از زمان ورود یک گرده گل یا مولکول‌های ترشحات گیاهان به داخل چشم سیستم ایمنی چشم فرد بیمار شروع به دفاع کرده و با ایجاد برخی واکنش‌های ایمنی سبب بروز علائم بیماری می‌شود که در ادامه از آنها صحبت می‌شود. 

چشم‌ها حافظه‌ای قوی دارند

در این میان یک اصل خیلی اهمیت دارد و آن این است که سیستم ایمنی انسان دارای حافظه‌ای بس قوی است و در حقیقت بسیاری از دانشمندان از این موضوع به نام یک شاهکار بزرگ خالق بشریت نام می‌برند که توانسته چنین سیستم پیچیدهای را طراحی کند. این بدان معناست که از زمان اولین بروز یک چنین علائمی ‌از بیماری در هر جای بدن که مسوولیت آن بر عهده سیستم ایمنی فرد است و به دنبال یک عامل حساسیت زا خود را نشان می‌دهد تا پایان عمر فرد هر بار که بدن با آن عامل آلرژیک مجددا برخورد کند به یاد خاطره سال گذشته می‌افتد و همان رفتاری را از خود نشان می‌دهد که در سال گذشته انجام داده بود و باز هم داستان بیماری از نو آغاز می‌شود. 

سیستم ایمنی، وفادارترین سیستم بدن

شاید برخی گمان کنند که این یک ضعف برای سیستم ایمنی است که نمی‌تواند تفاوت دوست و دشمن را از هم تشخیص دهد که در حقیقت این یک باور غلط در میان افراد است چرا که سیستم ایمنی انسان اولین چیزی را که حتی پیش از تولد یاد می‌گیرد و به عنوان یک ماموریت تا پایان عمر بر عهده دارد این است که به بدن خود وفادار باشد و تا آخرین لحظه از آن حمایت و محافظت کند. این بدان معناست که برخی عوامل حساسیت‌‌زا برای برخی افراد یک عامل بیماری‌زا محسوب می‌شوند و در حقیقت حکم یک میکروب و یا یک عامل پاتوژن و بیماری‌زا را بازی می‌کنند و این موضوع هیچ ارتباطی به ضعف سیستم ایمنی فرد ندارد. این عوامل می‌توانند در بدن بیماری‌های شدیدتری را ایجاد کنند و حال سیستم ایمنی با دخالت در این جریان سعی می‌کند واکنش‌های ایجاد شده را تعدیل کند و در حقیقت همین جاست که علائم حساسیتی در چشم ایجاد می‌شود و ما آن را بیماری می‌نامیم که در واقع این یک واکنش طبیعی بدن نسبت به عوامل حساسیت زا است.

علائم این‌گونه آغاز می‌شوند...

همانطور که گفته شد با شروع فصل بهار و انتشار گرده‌ها و ترشحات گیاهان و تماس آنها با سطوح چشم مجموعه علائمی ‌شکل می‌گیرند که به گوشه کوچکی از آنها اشاره می‌شود:

قرمزی چشم‌ها: واکنش‌های آلرژیک در چشم سبب قرمزی در سطوح داخلی پلک‌ها و کره چشم می‌شوند. این قرمزی در غالب موارد به صورت حاد رخ می‌دهد و فرد پس از یک روز کاری سخت یا یک گردش ساده در محیط باز در پایان شب متوجه قرمزی چشم‌ها می‌شود که معمولا هر دو چشم را درگیر می‌کند اما می‌تواند یکطرفه نیز باشد.

خارش چشم‌ها: این مشکل معمولا شایع‌تر از قرمزی چشم‌ها است و در اکثر مواقع اولین علامت بروز حساسیت‌های بهاری است. فرد بیمار عنوان می‌کند که چشم‌ها مدت کوتاهی پس از بیرون آمدن از منزل دچار خارش شدیدی می‌شود که فرد نمی‌تواند کنترلش کند و آنقدر خارش را ادامه می‌دهد تا چشم‌ها پرخون شده و کاملا قرمز شوند از این‌رو می‌بینیم که قرمزی چشم‌ها در این افراد اکثرا به دنبال خارش‌های شدید است. 

ترشحات چرکی: شب‌ها این بیماران به راحتی نمی‌توانند به خواب بروند چرا که چشم‌ها ناآرام هستند اما یکی از مشکلات این افراد ترشحات صبحگاهی فراوان است که در برخی موارد چشم‌ها کاملا به هم چسبیده‌اند که می‌بایست مدتی با آب شستشو داده شوند تا چشم‌ها‌ را بتوان از هم باز کرد. ترشحات اکثرا شیری‌رنگ و چرک‌آلود است و این یکی از علائم وقوع عفونت باکتریال است که نشان‌دهنده شدیدتر شدن واکنش آلرژیک است چرا که ما در شروع این عفونت‌های آلرژیک نباید چرک ببینیم و اگر چشم‌ها چرکی شوند این بدان معناست که می‌بایست در اسرع وقت درمان آنتی‌‌بیوتیکی برای فرد آغاز شود از این‌رو این علامت را مهم دانسته و نباید از کنار آن براحتی گذشت.

ریزش اشک: در موارد ساده‌تر این نوع بیماری‌ها فرد بیمار تنها از یک اشک ریزش کلافه‌کننده شکایت می‌کند که معمولا در فضای باز بیشتر ایجاد می‌کند و ظاهر بیمار را مختصری ناخوشایند می‌کند. از این‌رو بیمار با شکایت اشک‌‌ریزش به پزشک مراجعه می‌کند.

بیماران از درمان می‌پرسند

آنچه که همیشه برای بیماران اهمیت دارد راه درمان و خلاص شدن از این معضل است که ما امروز براساس آخرین متد‌های درمانی روز دنیا پاسخ شما را می‌دهیم.

شستشوی مرتب چشم‌ها: اولین اصل در کنترل این نوع واکنش‌های آلرژیک در چشم‌ها شستشوی مداوم و با برنامه چشم‌ها با آب ولرم و یک شامپو بچه ملایم و لطیف است تا چشم‌ها نسوزند. برای انجام این کار هر 6 ساعت یکبار چشم‌ها را با آب و شامپو به صورت کاملا ملایم و آهسته بشویید و سپس خشک کنید.

کاربرد محتاطانه قطره‌های استریل چشمی: هم اکنون قطره بتامتازون چشمی‌یک دهم درصد به صورت 4 بار در روز و هر بار 2 قطره در هر چشم به عنوان یکی از اصول درمانی تلقی می‌شود که البته می‌بایست بعد از شستشو و خشک کردن چشم‌ها اعمال شود. تا 7 روز باید درمان ادامه یابد و از ادامه خودسرانه دارو در صورت عدم پاسخ مناسب به دارو جدا اجتناب شود. 

تغییر آب و هوا: در این میان یکی از اصول درمانی تغییر آب و هوا و مهاجرت به مناطق دارای آب و هوای سرد و مرطوب است که بسیاری از پزشکان بر این عقیده‌اند که بهترین درمان این بیماری به شمار می‌رود.

استفاده از داروهای ضد حساسیت دیگر: با توجه به سیر طولانی‌مدت این بیماری و خاصیت برگشت‌پذیر بودن آن استفاده از داروهای ضد‌‌حساسیت خوراکی نیز می‌تواند تا حد بسیار زیادی کمک کننده باشد از این‌رو استفاده از قرص‌های آنتی‌هیستامین دکونژستان به صورت هر 6 ساعت یک قرص تا 7 روز می‌تواند بسیار موثر باشد. 

دکتر شیرین فرجی‌گودرزی