هدفمند کردن یارانه‌ها و مساله قیمت

حمید اسدی
هدفمند کردن یارانه‌ها و مساله قیمت

مجلس شورای اسلامی سرانجام روز گذشته به انتظار چند ماهه برای بررسی لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها پایان داد و با تصویب کلیات این لایحه، راه را برای بزرگ‌ترین تحول اقتصادی کشور در سال‌های اخیر باز کرد. رای بالای نمایندگان به کلیات لایحه نیز نشان داد که در مجلس، عزم جدی برای حل معضل یارانه‌ها وجود دارد.

تصور عمومی از موضوع هدفمند کردن یارانه‌ها بویژه از زمانی که به صورت جدی از سوی آقای احمدی‌نژاد مطرح شد، با نوعی دلهره و البته امیدواری همراه بوده است. جنبه نگران‌کننده ماجرا برای عموم مردم از آنجا ناشی می‌شود که به هر حال با هدفمند شدن یارانه‌ها قیمت حامل‌های انرژی هر چند در یک بازه زمانی چند ساله به سطح قیمت‌های تمام شده خواهد رسید و دیگر از انرژی ارزان در کشور خبری نخواهد بود. طبیعی است در نتیجه چنین فرآیندی هزینه خانوارها بشدت افزایش خواهد یافت و دست زدن به هر کاری که معیشت مردم را تحت تاثیر قرار دهد، ممکن است موجی از نگرانی و دلهره چه در میان مجریان و چه در میان مردم به وجود آورد و شاید به خاطر همین نگرانی‌ها بود که دردولت‌های گذشته هیچ‌گاه امکان وقوع این تحول بزرگ در کشور فراهم نشد. از این نظر، شجاعت دولت در طراحی لایحه و نیز مجلس در پذیرش و بررسی آن قابل تحسین است.

در سوی دیگر ماجرا قرار است، بخشی از منابع ناشی از هدفمند کردن یارانه‌ها به صورت نقدی در اختیار 5 دهک جامعه قرار گیرد و همین مساله امیدواری زیادی را در دهک‌های پایین درآمدی کشور ایجاد کرده است. واقع امر هم همین است و طبق برآوردهای اولیه، در صورت تصویب لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها به شکل کنونی آن، هر خانوار 5 نفره در ماه می‌تواند تا یکصد هزار تومان دریافت نقدی داشته باشد که ظاهرا مکانیزم پرداخت آن از طریق «کارت‌های عدالت» خواهد بود اما ناگفته پیداست که با توجه به افزایش قابل توجه یارانه حامل‌های انرژی، این پرداخت‌های نقدی فقط زمانی در کارت‌های عدالت 5 دهک باقی خواهد ماند که آنها نیز مصرف حامل‌های انرژی و آب را به میزان قابل اعتنایی کاهش دهند والا تمام این دریافت نقدی باید صرف پرداخت قبض‌های آب، برق، گاز و.... شود.

با این حال نباید فراموش کرد مساله اصلی هدفمند کردن یارانه ها، این دو تلقی مثبت و منفی نیست. آنچه به عنوان ماحصل موضوعی به نام هدفمند کردن یارانه‌ها بیش از هر مساله دیگر باید مورد توجه قرار گیرد، اصلاح مکانیزم معیوب قیمت‌گذاری در اقتصاد ایران است. هم اکنون به دلیل قیمت‌گذاری معیوب انرژی در کشور که زنجیره بسیار گسترده‌ای از کالاها را به دنبال خود می‌کشد قطار اقتصاد ایران از ریل خارج شده و در مسیری پرسنگلاخ طی طریق می‌کند.

چنانچه اجرای لایحه هدفمند کردن یارانه‌ها نهایتا به این هدف ارزشمند دست پیدا کند، باید گفت که بزرگ‌ترین تحول اقتصادی چند دهه اخیر اقتصادی ایران به وقوع پیوسته است. در شرایط کنونی به دلیل قیمت‌گذاری دولتی و یارانه‌های غیرمستقیم پرداختی، مصرف انرژی در بخش خانگی ایران بسیار بالاتر از نرم‌های جهانی است و در بخش تولید هم قیمت تمام شده کالاهایی که از انرژی ارزان استفاده می‌کنند، قیمت واقعی نیست و نمی‌توان آن را با قیمت‌های جهانی مقایسه کرد اما با واقعی شدن قیمت انرژی، البته در یک فرآیند چند ساله، قطار اقتصاد به ریل خود بازخواهد گشت و آن وقت می‌توان برآورد صحیحی از میزان رقابت‌پذیری صنایع ایران در بازارهای جهانی به دست آورد.

اصلاح مکانیزم قیمت، خود زمینه را برای تحولات بزرگ‌تر اقتصادی از جمله اجرای صحیح سیاست‌های کلی اصل 44 و دستیابی به اهداف سند چشم‌انداز 20 ساله فراهم خواهد کرد. در عین حال، گام برداشتن در مسیر پیشرفت و عدالت که از سوی رهبر معظم انقلاب به عنوان هدف غایی دهه چهارم انقلاب مطرح شده است مستلزم حل مساله قیمت در اقتصاد یا همان هدفمندسازی یارانه‌هاست.

به نقل از سایت جام جم

تماس با ما

صفحه اصلی

استخدام ها

کل مطالب سایت